Maatschap en schijnzelfstandigheid voorkomen: Een complete gids

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid betekent dat iemand zich presenteert als zelfstandige ondernemer, terwijl er in de praktijk sprake is van een dienstverband. Dit kan leiden tot een oneerlijk speelveld, waarbij werkgevers onder hun verplichtingen uitkomen en werknemers minder bescherming genieten bij ontslag of ziekte.

Wanneer ben je schijnzelfstandige?

Een zzp’er kan als schijnzelfstandige worden beschouwd wanneer de relatie met de opdrachtgever erg op loondienst lijkt. Dit kan het geval zijn als de zzp’er:

• Voornamelijk voor één opdrachtgever werkt;
• Weinig vrijheid heeft in het bepalen van tarieven en werktijden;
• Sterk economisch afhankelijk is van de opdrachtgever

Risico’s van schijnzelfstandigheid

Als de Belastingdienst vaststelt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, hebben zowel de opdrachtgever als de zzp’er te maken met significante gevolgen.

Fiscale gevolgen

De opdrachtgever moet alsnog alle loonheffingen en sociale premies afdragen. Dit kan leiden tot naheffingen, boetes en belastingrente. In 2025 kijkt de Belastingdienst alleen naar het lopende jaar, tenzij er sprake is van kwaadwilligheid of een eerdere aanwijzing.

Arbeidsrechtelijke verplichtingen

Als de arbeidsrelatie als dienstverband wordt gekwalificeerd, moet de opdrachtgever voldoen aan alle wettelijke verplichtingen voor werknemers, waaronder ziekteverlof en werkloosheidsuitkering.

Hoe de Belastingdienst schijnzelfstandigheid beoordeelt

De Belastingdienst gebruikt een beslis- en afwegingskader om te bepalen of er sprake is van schijnzelfstandigheid. Hierbij worden drie hoofdcriteria gehanteerd:

Gezagsverhouding

De mate waarin de opdrachtgever zeggenschap heeft over het werk. Dit omvat of de opdrachtgever inhoudelijke aanwijzingen geeft, of de zzp’er zich moet houden aan bedrijfsregels en of de opdrachtgever bepaalt hoe en wanneer het werk wordt uitgevoerd.

Arbeid

De verplichting om het werk zelf uit te voeren. Hierbij wordt gekeken of de zzp’er zich vrij kan laten vervangen of dat het werk persoonlijk moet worden verricht.

Loon

De verplichting tot betaling voor de werkzaamheden. Hierbij wordt gekeken naar de betalingsafspraken en of er een vaste vergoeding is.

Handhaving vanaf 2025

Vanaf 1 januari 2025 is het handhavingsmoratorium opgeheven, wat betekent dat de Belastingdienst weer boetes en naheffingen kan opleggen bij schijnzelfstandigheid. Echter, in 2025 geldt een ‘zachte landing’, waarbij de Belastingdienst eerst een waarschuwing geeft voordat er een boekenonderzoek volgt, mits de opdrachtgever actief aan de slag is gegaan met de juiste kwalificatie van de arbeidsrelatie.

Praktische tips om schijnzelfstandigheid te voorkomen

OndernemersCheck

Doe de OndernemersCheck om te zien of de Belastingdienst je als ondernemer ziet. Dit helpt je te bepalen of je opdracht als zelfstandige of als dienstverband wordt gekwalificeerd.

Duidelijke contracten

Zorg voor duidelijke en transparante contracten die de werkelijke arbeidsrelatie weerspiegelen. Vermijd contracten die een dienstverband verhullen.

Vrijheid in werktijden en tarieven

Zorg dat de zzp’er vrijheid heeft in het bepalen van werktijden en tarieven. Dit helpt om de onafhankelijkheid van de zzp’er te onderstrepen.

Economische onafhankelijkheid

Zorg dat de zzp’er niet te sterk economisch afhankelijk is van één opdrachtgever. Een divers klantenbestand kan helpen om schijnzelfstandigheid te voorkomen.

De oplossing voor opdrachtgevers & zelfstandige

Bij Maatschapsvriend brengen we zelfstandigen en opdrachtgevers samen in een veilige, professionele samenwerking. Schijnzelfstandigheid is niet alleen een risico voor zzp’ers, maar ook een uitdaging voor opdrachtgevers die met zelfstandigen willen werken. Wij bieden een oplossing die beide partijen beschermt tegen juridische, financiële en operationele valkuilen. Als zelfstandige profiteer je van de zekerheid en ondersteuning van een team, zonder je ondernemerschap te verliezen. Wij nemen jouw backoffice volledig uit handen, zodat jij je kunt richten op waar je goed in bent. Voor opdrachtgevers zorgen we voor een juridisch waterdichte structuur, zodat samenwerken met zelfstandigen eenvoudig, risicoloos en professioneel verloopt. Samen bouwen we aan een veilige en succesvolle samenwerking.

Maak vandaag nog je account aan door je aan te melden: Aanmelden

Veelgestelde vragen

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid betekent dat iemand zich presenteert als zelfstandige ondernemer, terwijl er in de praktijk sprake is van een dienstverband.

Hoe beoordeelt de Belastingdienst of er sprake is van schijnzelfstandigheid?

De Belastingdienst beoordeelt of er sprake is van schijnzelfstandigheid aan de hand van drie hoofdcriteria: gezagsverhouding, arbeid en loon.

Wat zijn de gevolgen van schijnzelfstandigheid voor opdrachtgevers?

Opdrachtgevers moeten alsnog alle loonheffingen en sociale premies afdragen, en kunnen te maken krijgen met naheffingen, boetes en belastingrente.

Wat verandert er in 2025 in de handhaving van schijnzelfstandigheid?

Vanaf 1 januari 2025 is het handhavingsmoratorium opgeheven, maar er geldt een ‘zachte landing’ waarbij de Belastingdienst eerst een waarschuwing geeft voordat er een boekenonderzoek volgt.

Hoe kan ik als opdrachtgever schijnzelfstandigheid voorkomen?

Zorg voor duidelijke contracten, vrijheid in werktijden en tarieven, en economische onafhankelijkheid van de zzp’er. Doe ook de OndernemersCheck om de juiste kwalificatie van de arbeidsrelatie te bepalen.